Poorter, Poorterij, Tullepetaonestad
“De gehele burgerij van een stad wordt soms poorterij genoemd” (Wiekiepeedia)
En dan bende opeens Poorter van Tullepetaonestad. Meej nog 10 andere. Leutige mensen, carnavalsvierders, Tullepetaonen. Samen de Poorterij van Tullepetaonestad. Maor, wa betekent da nou? Un vergelijk meej behulp van Koegul, Wiekiepeedia en de “Rolle van de Poorterij”.
Stadspoorte
Wiekiepeedia: Vroeger mochte oe eige poorter noeme, adde recht aor om binnen de poorte van een stad te wone. Dan moeste de baos van de stad (de magistraot) betaole om oe eige te registreere. Adde kon betaole, konde vor oe eige zorrege, dan waorde un goeje en dan mochte blijve!).
Is Tullepetaonestad wel un stad?
Wa maokt nou eigenlijk un stad? De rechte, de steene, de mense of ut karakter?
Volgens de rechte is Roosendaal een stad, want in 1809 kwam Lodewijk Napoleon (de “Polle”) 
naor Roosendaal. Da kunde nog zien op het portje bij de Mart 24-26. En toen kreege we Stadsrechte en mochte we teeraovonde (net as de cultuuraovond van Vaneiges) en vastenaovondschietinge (net as ut vuurwerk meej ut nieuwe motto) ouwe. Allenig ganzerije wier verbooje, mar ne gans is ok ginne Tullepetaon eej!.
In 1815 wiere die stadsrechte al wir in getrokke. Lekt de regeering wel, eerst beloove, lekker maoke en dan wir afpakke. Maor, we zijn toch zeekers 8 jaor un stad gewiest, net gin elluf. Maor nie treure en nie zeure, want ut feeste emme we geouwe.
Roosendaal waor jirst nie jeen stad, maor drie buurtschappen, Hulsdonk, Langdonk en Kalsdonk. Die buurtschappen emme de poort naor elkaor ope gezet om un eige kapel te bouwe. De verschille merkte soms nog wel tussen de wijke, maor de poorte staan nog steeds open om meej mekaore het Tullepetaonse feest te viere. Tegenwoordig kunde de stad bereike via de poorte onder de rijksweg.
Stadsmuure emme we nie, portjes wel un paor, maor miender as gaote in dun optocht. Kende de mooie plafondschildering adde van ut emiel van loonpark naor de blommemart lopt? En van de Mart naor ut Emiel van Loonpark? Wa zou ut mooi zijn as we al da soort portjes (ok van de mart naar de nieuwe mart) mooi zouwe maoke. Mijne droom is elluf van die portjes, vor elluke poorter eentje!
Om un Tullepetaon te zijn oefde nie per see binnen de rieng te wone. Neeje, adde ne kloek mee pielekes kent, dan zijde gij van Roosendaol en bende net as ikke: ne Tullepetaon. En woonde buite Roosendaol, dan zeide as buiten-poorter net zo welkom.
In de poletiek (poulepetiek?) vinne ze da we trotser meuge zijn op Roosendaal. Maor da zegge voral mense, die zelluf nie uit Roosendaal komme. Ne Roosendaler doe gewoon, dan doet ie al gek genogt. Ne boere zakdoek om oew bakkus mee af te veege en oe boerekieltje aon. En lomp zijn we nie, want as we iets zeege, dan emme we daor goed over na gedocht. Arses!
Poorte as bescherming van de Stad
Wiekiepeedia
De stad waor omriengd dur ne stadsmuur en un gracht as bescherming vor de poorters. ’s Aoves wiere stadspoorten geslote dor de poortbewaker. De sleutels wiere ingeleverd bij de burregemeester en de volgende dag wir opgeaold.
Tullepetaonestad
Gin muur, maor ok ginne gracht. Wel de Vliet, bij de aove aon de Kaai. En da klopt, want Poorter kom nie van poort, maar van ut latijnse Portus en da beteeket aove. Zo nun aove is nog gevaorlijk ok. Want in 1880 en 1885 zijn er mense verzope in dun Vliet. Ok veel laoter zijn er elaos nog ongelukke gebeurd, aore we dur toch maor un muurke om hene gebouwd. Oe zouwe ze ut nouw gaon doen, op de nieuwe kaai, denkte gij?
Meej dieje sleutel gaot ut net anders bij ons. De burregemeester gift de sleutel aon onze priens, die ons begeleid in ut feest en um pas wir terug gift bij de sluiting op diensdagaovond. Soms ziede de priens wel us ’s nachts en istie de leste, die de poort van ut café dicht doet. Ei is dan wel us in cognieto, zwart geschminkt bevoorbeeld, maor da mag nou nie mir.
Vor de veiligeid motte er ok regels zijn, un protocol. Ooit aor Luther dur 96, die die op de poort van de kerruk priekte. Onze nar eet er maor 11 en das genogt ok, meej da protocol motte nie overdrijve, adde mar leut et!
Veiligeid is nog altij belangrijk meej carnaval. Darum drienke we nou uit plastieke glaoze en ziede wel us moderne poorters te paord om ons te bescherme. Soms zou ut goed zijn de poorte te sluite, om sommige mense buite te ouwe, maor ok om sommige binnen te ouwe!
Poorter
Oe zied zonne poorter dur eigenlijk uit? En mot da vor iedereen ut zelfde zijn? Oe waor ut vroeger en oe doen we da in de moderne tijd. Kunde ut maoke of gaod’ut kope bij Sep.
Koegul
Op ut plaotje van ut Poortersbier uit Hoogstrate ziede un voorbeeld. Un leutige vent meej de toren van de kerk en un glas bier in zun aand. Das lekker bier trouwes.
Daornaost staod un poorter uit Gouda. Die kieltjes van die manne neeve um komme me bekender vor. Hij mot alleen zunne zakdoek nog draaie. Ze lijken nie echt op mekaor, die twee uit Hoogstraten en Gouda. Oe mottet nou in Tullepetaonestad?
Tullepetaonestad
Vor ne poorter van Tullepetaonestad maokt u eigeluk nie uit. Ge mot nie per see iets aon, gin 
bontjas, gin lampekap. Adder mar leutig uit ziet. We vinne wel, daddut iets eet. Zo’n pakske, dadde erkenbaar bent. Eigeluk net as de zeulbandjes, meej dur eige kleure en pakskes. Van ver ziede (of oorde) al wie dur aon komt.
Wa vinde van diejen vent op de Mart nummer 12, meej zun rienge? Die lekt wel un bietje op die twee van ierboove.
Ok de Trommeleere vroeger konde goed erkenne. Die waore wereldberoemd, kampioenen zelfs en emme Roosendaal op de kaort gezet. En voorop liept er eentje meej un mooj vaondel. En da brocht ons op ut vollegende idee:
Om nou nog beter erkenbaor te zijn, zouwe de Poorters van Tullepetaonestad ut leutig vinne as ieder clubke ok een vaondel zou emme. En da we meej de opening en sluiting van ons feest dieje vaondel ok zouwe laote zien. Aon de priens, het drietal, maor ok aon mekaore. Wij emme da voandel al laote zien meej de sluiting van dees jaor. Eddut gezien? Onze droom is om meej de sluiting van 2015 allemaol vaondels op de mart te zien, zo daddu kunt zegge: “eej, daor staod dun dieje van dun dieje, kekt, ij mag ut vaondel draoge van zullie!”
Meej welluk vaondel gade gij jouw veraol vertellen?
